ISTRAŽIVAČKI POČECI U SANU

U Srpskoj akademiji nauka i umetnosti, izložbom „POČECI”, predstavljen je Klub mladih istraživača koji je pre pola veka osnovan u Valjevu. Iz Kluba su kasnije nastali Mladi istraživači Srbije i Istraživačka stanica Petnica.

Sačuvani su dokumenti o ideji, akciji, pokretu i organizaciji koja se brzo širila među mladima tadašnje Jugoslavije, zainteresovanim za osnovne principe naučnog istraživanja, ponajviše na terenu.

Prirodni ambijent, znamenita prošlost, duhovnost i kultura valjevskog kraja, porodili su radoznalu decu koja će upaliti istraživački plamen baš u ovom kraju. Valjevski istraživači su stvorili svoj način života, sa izvornim programom i sopstvenim pravilima.

-Tragao sam za uzrocima trajanja. Dosadašnji favoriti: radoznalost, otvoren um, nezadovoljstvo postojećim stanjem i drugi, pali su u drugi plan pred novootkrivenim razlogom. Najbitniji temelj uspeha Mladih istraživača je ljubav ili lepota,  kaže Dušan Mihailović, osnivač i prvi predsednik Kluba mladih istraživača u Valjevu.

Prva istraživanja u Petničkoj pećini i Perućici, onda akcije na Durmitoru, Mljetu, Tari, Miruši, do Timoka i Južne Morave. Od valjevskog  Kluba do Mladih istraživača Srbije i Istraživačke stanice Petnica, ugledne u svetu.

-Kad je moj sin prvi put otišao u Petnicu, on se vratio i rekao mi: tata, postoje ljudi kao mi. To je njemu bilo olakšanje i meni, jer sam već počeo da gubim nadu u okruženje, u ovaj svet u kojem smo se iznenada našli, a nismo se pomerali, objašnjava akademik Zoran Petrović, upravnik galerije nauka i tehnike SANU.

Istraživački duh, izuzetan entuzijazam i snovi jedne generacije, izrasli su u svojevrstan pokret, sa ozbiljnom organizacijom ideje koja se vidi već u prvim osnivačkim aktima.

-Organizaciona struktura, podela zaduženja, organizacija prve istraživačke akcije i mnogobrojne druge aktivnosti, ukazivali su na to da ovi mladi ljudi okupljeni oko zajedničke ideje kroz naučni rad saznaju što više o svom zajedničkom okruženju i istraju u svojoj zamisli, primećuje Bojana Savčić, direktorka  Istorijskog arhiva u Valjevu.

Mladi istraživači svoju zrelost pokazali su i u čuvanju sećanja. Fotografije i dokumenta kojima je obuhvaćen duh jednog vremena sada su deo arhivske građe Istorijskog arhiva u Valjevu, predstavljene u Srpskoj akademiji nauka i umetnosti.

LA.R.